ازن چیست و چه تأثیری بر سلامتی انسان دارد؟

ازن چیست وچه تاثیری بر سلامتی انسان دارد؟

 گاز ازن از ترکیب سه اتم اکسیژن ایجاد می شود و یک اکسید کننده قوی می باشد. ازن موجود در سطح زمین برای سلامتی انسان، جانوران و گیاهان مضر بوده و از آن به عنوان ازن بد و آلاینده  یاد می شود. این گاز به طور مستقیم در هوا منتشر نمی شود بلکه توسط واکنش های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در حضور نور خورشید ایجاد می گردد از این رو میزان  ازن در تابستان و در وسط روز بیش از سایر مواقع است. گازهای خروجی از تاسیسات صنعتی و نیروگاه ها، اگزوز موتور خودرو، بخارات بنزین و حلال های شیمیایی برخی از منابع اصلی تولید آن می باشد.

 ازن چه خطراتی برای سلامت انسان دارد؟   

ازن موجود در هوایی که تنفس می کنیم می تواند به سلامتی ما آسیب برساند به ویژه در روزهای گرم و آفتابی که به طور معمول، ازن به حد ناسالم می رسد. حتی میزان نسبتاٌ پایین ازن می تواند باعث بروز عوارض بر سلامتی انسان شود. به ویژه افراد مبتلا به بیماری های ریوی، کودکان، سالمندان و افرادی که در خارج از منزل فعال هستند ممکن است به ازن حساس باشند.

در مواجهه با ازن، کودکان در معرض بیشترین خطر می باشند، زیرا ریه های آن ها هنوز در حال رشد و تکامل بوده و معمولا فعالیت آن ها در خارج از منزل، در زمانی که سطح ازن بالا است، زیاد می باشد که این خود باعث افزایش احتمال تاثیر ازن بر آنان می گردد. همچنین احتمال بروز آسم در کودکان بیشتر از بزرگسالان می باشد.

تنفس ازن می تواند انواع مشکلات سلامتی از جمله درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه را موجب شود. همینطور می تواند برونشیت، آمفیزم (نوعی بیماری ریوی است که منجر به از بین رفتن خاصیت ارتجاعی ریه و از بین رفتن دیواره آلوئول‌های ریه می شود) و آسم را بدتر کند. گاز ازن در سطح زمین همچنین می تواند ریه ها را برای عفونت مستعدتر کرده، عملکرد ریه را کاهش داده و موجب التهاب جدار ریه ها گردد و حتی در زمان ناپدید شدن علائم، آسیب به ریه را ادامه می دهد. قرار گرفتن در معرض ازن بطور مکرر و طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد زخم دائم در بافت ریه و همینطور سرطان ریه گردد.

حد مجاز ازن

از آنجاکه گاز ازن یک اکسید کننده بسیار قوی می باشد، حد استاندارد آن 0.125 0قسمت در میلیون (ppm) از حجم هوا می باشد و منظور این است که اگر متوسط غلظت این آلاینده در ساعت کمتر از این مقدار باشد، به لحاظ این آلاینده هوا سالم است و اگر بیشتر بود بسته به میزان غلظت، هوا را در شرایط ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم، بسیار ناسالم و یا خطرناک قرار می دهد.

در هنگام وجود آلایندگی ازن چه باید کرد؟

در صورتی که غلظت ازن بالاتر از حد مجاز سلامت باشد، کودکان و بزرگسالان فعال و افراد مبتلا به بیماری‎های ریوی، مانند آسم ، باید از مواجهه طولانی مدت در فضای باز اجتناب نمایند و در صورتی که میزان این گاز در شرایط ناسالم قرار گیرد بقیه افراد از جمله کودکان باید حضور خود را فضای باز محدود و یا در صورت نیاز متوقف نمایند.

نکته قابل توجه این است که برخی از دستگاه های تصفیه هوای خانگی با تولید گاز ازن به تصفیه هوا می پردازند و باید توجه به خطرات ناشی از ازن، استفاده از این دستگاه ها به هیچ وجه توصیه نمی شود